Ομαλή Μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό

“Ομαλή μετάβαση των παιδιών από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό”

Ο ρόλος των γονιών στην ανάπτυξη και στην μάθηση των παιδιών είναι αναντικατάστατος και καθοριστικός τόσο για την συγκρότηση της προσωπικότητας του όσο και για την διαμόρφωση της στάσης του προς τη μάθηση!

 

“Δύο πράγματα πρέπει να αποκτήσουν

τα παιδιά από τους γονείς τους:

ρίζες και φτερά”.

J.W. Von Goethe

Μετάβαση:

Το πέρασμα από μια γνωστή κατάσταση σε μια άλλη, άγνωστη.

«Φανταστείτε ένα παιδί που μαθαίνει να κολυμπά. Αρχικά, απολαμβάνει το παιχνίδι στο νερό μέσα στη μικρή παιδική πισίνα. Φοράει τα μπρατσάκια του, έχει τουλάχιστον έναν από τους γονείς του κοντά του και κρατά κάποια από τα παιχνίδια του. Νιώθει ασφάλεια. Λίγο καιρό μετά, του λένε πως μεγάλωσε και πρέπει τώρα να μάθει να κολυμπά στη μεγάλη πισίνα. “Τα μπρατσάκια είναι για τα μικρά παιδιά” και του τα παίρνουν. Χωρίς να το πολυσκεφτεί, βρίσκεται μέσα σε μια πολύ μεγαλύτερη πισίνα, πολύ πιο βαθιά, χωρίς τα μπρατσάκια και χωρίς τα παιχνίδια του. Οι γονείς του αρχικά το κρατούν για λίγο, αλλά σιγά-σιγά το αφήνουν, ενθαρρύνοντας το να κλωτσήσει τα πόδια και να κουνήσει τα χέρια, για να μάθει να κολυμπά από μόνο του. Εδώ χάνεται η ασφάλεια που ένιωθε και αρχίζει μια εσωτερική αναζήτηση των δυνάμεων του.»

Το αν θα καταφέρει, εύκολα ή δύσκολα, αυτό το παιδί να κολυμπήσει, εξαρτάται από μια σειρά από παράγοντες. Ένα παιδί το οποίο έμαθε να κλωτσά τα πόδια στο νερό, να ξαπλώνει ανάσκελα πάνω στην επιφάνεια και να κρατά την αναπνοή του κάτω από το νερό, ίσως τολμήσει πιο εύκολα να κολυμπήσει στα βαθιά και ίσως και να το απολαύσει. Αντίθετα, το παιδί που δεν λέει να φύγει από την αγκαλιά της μαμάς του και παθαίνει υστερία αν βραχεί το προσωπάκι του ή αρνείται να πατήσει μέσα στο νερό χωρίς τα μπρατσάκια του, δύσκολα θα αντιδράσει σωστά μέσα στην μεγάλη πισίνα.

Συμπέρασμα:

«Για να είναι επιτυχημένη η κάθε μετάβαση, θα πρέπει να μας βρει προετοιμασμένους». 
Ανίχνευση των ιδεών και αντιλήψεων των νηπίων για το δημοτικό σχολείο

Γιατί πηγαίνουμε στο δημοτικό σχολείο;

·        Για να μάθουμε να διαβάζουμε

·        Γιατί μεγαλώνουμε

·        Για να μάθουμε να γράφουμε

·        Για να αναπτύξουμε την φαντασία και την δημιουργικότητα μας

Ορισμός μετάβασης

Η μετάβαση ορίζεται ως ένα ατομικό, προσωπικό, ιδιαίτερο και μοναδικό βίωμα για το κάθε παιδί, συνδεδεμένο με αλλαγές ρόλων και περιβαλλοντικών συνθηκών. Συγχρόνως, είναι και μια κοινωνική εμπειρία η οποία βιώνεται ταυτόχρονα από έναν ευρύ αριθμό ατόμων που έχουν σχέση με το παιδί. 

Τι σημαίνει η μετάβαση στο Δημοτικό  για το ίδιο το παιδί

Η μετάβαση του παιδιού από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο αποτελεί μια από τις πιο κρίσιμες περιόδους της παιδικής ηλικίας, η οποία έχει επιπτώσεις στην παραπέρα σχολική πορεία του παιδιού, αλλά κα γενικότερα στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του. Το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά κατά την μετάβαση είναι αυτό της προσαρμογής. Το παιδί καλείται να αναλάβει το ρόλο του μαθητή και να αποδεχθεί τις υποχρεώσεις που πρέπει να αναλάβει. Επίσης, η συμπεριφορά του παιδιού αλλάζει, αφού οφείλει να προσαρμοστεί στους νέους κανόνες λειτουργίας του δημοτικού σχολείου. Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές που καλείται να αντιμετωπίσει το παιδί κατά την μετάβαση είναι:

·        Αλλαγή στην ομάδα των συμμαθητών

·        Αλλαγή του εκπαιδευτικού της τάξης

·        Αλλαγή στον χώρο και στην διαρρύθμιση

·        Αλλαγή στους σχολικούς κανόνες

·        Αλλαγή στην διαχείριση του σχολικού χρόνου

·        Αλλαγή στον τρόπο εργασίας

·        Αλλαγή στον ελεύθερο χρόνο

·        Αλλαγή στην ελεύθερη κίνηση / παιχνίδι στην τάξη

·        Αλλαγή στην αξιολόγηση της σχολικής επίδοσης

Συνοψίζοντας, η μετάβαση για το ίδιο το παιδί σημαίνει πρόληψη, έλεγχος και διαχείριση των αλλαγών.

Στόχοι προετοιμασίας του παιδιού για το Δημοτικό

Η διαδικασία της προετοιμασίας του παιδιού για το Δημοτικό έχει ως κύριους στόχους:

·        Να αγαπήσει το σχολείο

·        Να καταστεί ικανό να ανταποκρίνεται δημιουργικά στις απαιτήσεις του σχολείου

·        Να είναι ευχαριστημένο και περήφανο από την εκπλήρωση αυτών των απαιτήσεων

·        Να διαμορφώσει μια θετική στάση προς τη μάθηση.

Εμείς ως γονείς μπορούμε να συμβάλλουμε στην επίτευξη αυτών των στόχων αν γίνει σαφές πως το κύριο μέλημα μας δεν είναι η πρόωρη προετοιμασία του παιδιού στην γραφή, την αρίθμηση και την ανάγνωση αλλά η προσπάθεια να αναπτύξει το παιδί βασικές επικοινωνιακές / κοινωνικές δεξιότητες ώστε:

·        Να είναι σε θέση να διακρίνει κινδύνους και να τους αποφεύγει

·        Να μιλάει καθαρά

·        Να ζητάει βοήθεια όταν την χρειάζεται

·        Να αυτοεξυπηρετείται, να έχει δηλαδή αυτόνομη δράση

·        Να ακούει με προσοχή τους άλλους

·        Να ακολουθεί οδηγίες γενικές αλλά και ατομικές

·        Να αρχίζει να κάνει μια καθοδηγούμενη δραστηριότητα, αφού πρώτα ακούσει όλες τις οδηγίες

·        Να μπορεί να εργάζεται ατομικά αλλά και ομαδικά

·        Να ολοκληρώνει τις εργασίες που αρχίζει

·        Να τακτοποιεί τα πράγματα του

·        Να έχει αυτοκυριαρχία, αυτοέλεγχο, και να αντιμετωπίζει τις συγκρούσεις χωρίς βία

·        Να περιμένει την σειρά του αλλά και να την διεκδικεί

·        Να συμπεριφέρεται ως μέλος ομάδας

·        Να ανταποκρίνεται ανάλογα με το ρόλο που έχει σε κάθε πλαίσιο

·        Να είναι πρόθυμο να δοκιμάσει νέες δραστηριότητες, να διερευνά και να πειραματίζεται

·        Να παίρνει πρωτοβουλίες

·        Να μιλάει για ό,τι του αρέσει και το αντίστροφο.

·        Να κατανοεί ό,τι το «χάνω» είναι κανόνας του παιχνιδιού, όπως και το «κερδίζω».

·        Να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του (αυτοπεποίθηση)

·        Να τηρεί τους κανόνες

·        Να αναλαμβάνει ευθύνη προσωπική και ομαδική

·        Να παίρνει αποφάσεις, να τις δικαιολογεί και να τις υλοποιεί.

Αυτοί οι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν αν εμείς οι γονείς φροντίσουμε ώστε:

·        Το παιδί να έχει ένα σταθερό βιολογικό ρυθμό, δηλαδή να έχει σταθερές ώρες φαγητού, ύπνου, εργασίας και ανάπαυσης.

·        Να συναποφασίζουμε με το παιδί τους κανόνες, αλλά και να επιμένουμε στην τήρηση τους

·        Οι απαγορεύσεις να είναι λίγες, στα μέτρα του παιδιού και να απαιτούμε με ήπια σταθερότητα την εφαρμογή τους

·        Να βάζουμε όρια σχετικά με την διαχείριση του χρόνου, κάθε πράγμα αρχίζει και τελειώνει στην ώρα του

·        Να μην κάνουμε χρήση απειλών, αμοιβών, ποινών σε σχέση με τις σχολικές επιδόσεις αλλά οπωσδήποτε να ενθαρρύνουμε το παιδί για την προσπάθεια του

·        Να μην κάνουμε συγκρίσεις με τα αδέρφια ή άλλα παιδιά σχετικά με τις σχολικές επιδόσεις

·        Να μην επιμένουμε στην «ξεκομμένη εξάσκηση» της γραφής, της ανάγνωσης και της αρίθμησης, αλλά να εκμεταλλευόμαστε κάθε ευκαιρία για να αναδείξουμε την κοινωνική τους αναγκαιότητα

·        Να αρχίζουμε από την επιβράβευση των δυνατών σημείων του παιδιού μας, για να βελτιώσουν τα αδύνατα σημεία τους

·        Να ρωτάμε κάθε μέρα πως πέρασε στο σχολείο, να ακούμε τις απαντήσεις του και να συζητάμε μαζί του υπεύθυνα όχι μόνο όταν έχει κάποιο πρόβλημα αλλά για οτιδήποτε το ενδιαφέρει.

·        Την διασφάλιση της συνεχούς επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ γονέων – εκπαιδευτικών

·        Την προετοιμασία των παιδιών για την μετάβαση μέσα από δράσεις όπως επισκέψεις, αλλά και ευκαιρίες για επικοινωνία.

·        Την εμπλοκή των γονιών στην σχολική ζωή του παιδιού τους

·        Την ανάπτυξη και καλλιέργεια θετικών σχέσεων επικοινωνίας μεταξύ παιδιών-γονιών-εκπαιδευτικών

·        Προετοιμασία των γονιών για το νέο τους ρόλο ως γονείς μαθητών του Δημοτικού σχολείου

·        Δράσεις για την έγκαιρη διάγνωση των μαθησιακών ή άλλων δυσκολιών που πιθανόν να αντιμετωπίζουν τα νήπια

·        Καλό θα ήταν κατά την διάρκεια του καλοκαιριού να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας ψυχολογικά. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μιλώντας τους με θετικά λόγια για το δημοτικό σχολείο, απαντώντας με κάθε ειλικρίνεια σε ερωτήσεις που θα θέσουν και προσπαθώντας να τους λύσουμε όλες τις απορίες έτσι ώστε να μην έχουν αμφιβολίες για το τι θα συναντήσουν. Επίσης, καλό θα ήταν να επισκεφθείτε το νέο του σχολείο έτσι ώστε το παιδί να εξοικειωθεί με το περιβάλλον.

·        Κατά την έναρξη της νέας χρονιάς, ένα το παιδί ζητάει επίμονα την παρουσία σας, καλό θα ήταν να το συνοδέψετε για 2-3 μέρες (όχι περισσότερο).

Πιο συγκεκριμένα, προετοιμάζοντας το παιδί για την μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο οφείλουμε να το βοηθήσουμε να αποκτήσει:

1.     Δεξιότητες επικοινωνίας και γενικής γνώσης (δυνατότητα του παιδιού να επικοινωνεί με σαφήνεια τις ανάγκες του και από την άλλη να κατανοεί τους άλλους).

Συμβουλές για γονείς:

·       διαβάστε μαζί και μετά συζητήστε αυτά που διαβάσατε

·       ζητάμε από τα παιδιά να μας διηγηθούν μια γνωστή τους ιστορία

·       παίζουμε μαζί τους παιχνίδια ρόλων και φαντασίας

·       εμπλουτίζουμε το λεξιλόγιο τους συζητώντας μαζί τους διάφορα θέματα

·       κάνουμε συνδέσεις μεταξύ όσων διαβάζουμε και της καθημερινότητας μας.

2.     Συναισθηματική ωριμότητα (ικανότητα του παιδιού να αναγνωρίζει και να εκφράζει τόσο θετικά όσο και αρνητικά συναισθήματα. Είναι επίσης η ικανότητα ενσυναίσθησης).

Συμβουλές για γονείς:

·        Τα βοηθάμε να εξασκηθούν στην περιγραφή των συναισθημάτων τους

·        Τους μαθαίνουμε να νοιάζονται τους άλλους (μίμηση)

·        Τα επιβραβεύουμε όταν βοηθάνε τους άλλους

·        Τα προετοιμάζουμε για τις αλλαγές που θα προκύψουν στην ρουτίνα τους

3.     Κοινωνικές δεξιότητες (ικανότητα του παιδιού να συνεργάζεται, να περνάει καλά με τους άλλους και να κάνει φίλους. Επίσης είναι η ικανότητα ανάληψη ευθύνης, η επίδειξη σεβασμού, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και προσαρμογής σε ρουτίνες).

Συμβουλές για γονείς:

·        Δίνεται στα παιδιά επιλογές ώστε να εξασκηθούν στην ανάληψη αποφάσεων

·        Να δίνετε το καλό παράδειγμα με τις δικές σας φιλίες/ κοινωνικές σχέσεις και υποχρεώσεις

·        Παίζετε μαζί τους παιχνίδια για να μάθουν να ακούν σε οδηγίες και να τις ακολουθούν

·        Επαφή με παιδιά και ενθάρρυνση για μοίρασμα και αναμονή σειράς

·        Προετοιμασία για κάθε αλλαγή ενασχόλησης (σε 5 λεπτά θα…)

4.     Γλωσσική και γνωστική ανάπτυξη (ικανότητα αναγνώρισης λέξεων και αριθμών, αρίθμηση και επάρκεια μνήμης).

Συμβουλές για γονείς:

·        Παίξτε μαζί τους παιχνίδια που περιέχουν γράμματα

·        Ακούστε και τραγουδήστε αγαπημένα σας τραγούδια

·        Διαβάστε και διηγηθείτε παραμύθια και ενθαρρύνετε τα παιδιά να σας διηγηθούν κι αυτά ιστορίες που τους αρέσουν

·        Μετρήστε μαζί τους σκαλοπάτια, αυτοκίνητα, δέντρα

·        Παίξτε παιχνίδια ομαδοποίησης, ταξινόμησης, σειροθέτησης

·        Μιλήστε για τα γράμματα που έχει το όνομα σας και το δικό τους

·        Εξηγήστε τους τα σήματα οδικής κυκλοφορίας

·        Παίξτε παιχνίδια μνήμης και αριθμητικά παιχνίδια

·        Μιλήστε για τα σχήματα των αντικειμένων

·        Σε περίπτωση που παρατηρείται μεγάλη δυσκολία στου πιο πάνω τομείς, τότε το παιδί ίσως να χρειαστεί αξιολόγηση από λογοθεραπευτή.

5.     Σωματική υγεία και ευεξία (η φυσική ετοιμότητα για το σχολείο, η σωματική ανεξαρτησία, αναπτυγμένες κινητικές δεξιότητες).

Συμβουλές για γονείς:

·        Παίξτε μαζί τους παιχνίδια που απαιτούν κίνηση

·        Αφήστε τα να εξασκηθούν στο σκαρφάλωμα

·        Σιγουρευτείτε ότι κοιμούνται αρκετά (10-12 ώρες ημερησίως)

·        Δώστε τους ψαλίδι, πινέλα, δαχτυλομπογιές, πλαστελίνη, πηλό

·        Συνηθίστε τα σε σνακ φρούτων, δημητριακών και λαχανικών

·        Διορθώστε τα διακριτικά όταν δεν κρατούν σωστά το μολύβι