Η συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών μας

Ο συναισθηματικός κόσμος των παιδιών μας!

Τις τελευταίες δεκαετίες πολλοί ερευνητές ασχολήθηκαν και προσπάθησαν να αποκρυπτογραφήσουν τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσουμε συναισθήματα. Κάποιες έρευνες κάνουν λόγο για την επίκτητη προέλευση των συναισθημάτων ενώ κάποιες άλλες, τοποθετούν την ανάπτυξη τους στον ρόλο που παίζει η κοινωνία μέσα στην οποία το άτομο αναπτύσσεται. Κατά την δική μου γνώμη, τόσο η φύση όσο και το περιβάλλον, παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη και στον τρόπο που εκδηλώνουμε και αντιλαμβανόμαστε τα συναισθήματα μας.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή που θα έρθει ένα μωρό στον κόσμο, είναι σε θέση να εκφράσει την συναισθηματική του κατάσταση, παρόλο που αρχικά, τα συναισθήματα του, μπορούν να διακριθούν μόνο σε αρνητικά και θετικά. Τους πρώτους μήνες της ζωής του, τα συναισθήματα του συνδέονται αποκλειστικά με αντιδράσεις που αφορούν στην επιβίωση του (για παράδειγμα κλαίει όταν πονάει κάπου ή όταν πεινάει). Αργότερα, αρχίζει να υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ συναισθημάτων και επικοινωνίας. 
Στην ανάπτυξη του συναισθηματικού κόσμου των παιδιών μας παίζουμε ασφαλώς καθοριστικό ρόλο αν λάβει κανείς υπόψιν του την μιμητική συμπεριφορά των παιδιών. Κάθε παιδί γεννιέται βέβαια με μια "ιδιοσυγκρασία" που καθορίζεται γενετικά, ωστόσο, καθώς μεγαλώνει, θα δεχθεί τις επιδράσεις του περιβάλλοντος του, βάση των οποίων θα σχηματιστεί ο "χαρακτήρας του". Αυτή η διαδικασία, ολοκληρώνεται κατά το 7 ηλικιακό έτος του παιδιού όπου και κάποιες πτυχές της προσωπικότητας του έχουν πια παγιωθεί και δύσκολα μπορούν να τροποποιηθούν. 


Η υγιής ανάπτυξη του συναισθηματικού κόσμου του παιδιού μας είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση και ασφαλώς, ευθύνη όλων μας. Όταν το παιδί έχει καταφέρει (με την βοήθεια και την υποστήριξη μας) να αναπτύξει την ικανότητα να αναγνωρίζει τα συναισθήματα του, να μπορεί να τα εκδηλώνει, ν' αναζητά τα πραγματικά αίτια τους, να ξέρει να τα διαχειρίζεται και να τα χρησιμοποιεί λειτουργικά και να έχει ενσυναίσθηση, θα μπορέσει να διανύσει τα χρόνια της παιδικής και εφηβικής του ηλικίας με χαρά και αισιοδοξία. 

Τι μπορούμε αλήθεια  να κάνουμε για να εξασφαλίσουμε αυτήν την 
"υγιή ανάπτυξη του συναισθηματικού τους κόσμου"; 

1. Μην φράζετε την δίοδο επικοινωνίας με το παιδί σας. Πως αλλιώς θα το ενθαρρύνετε να σας μιλήσει για όσα βιώνει και νιώθει, αν σας φοβάται ή εισπράττει απόρριψη και αδιαφορία;
2. Προσπαθήστε να είστε συναισθηματικά διαθέσιμοι για εκείνο - να είστε εκεί να το ακούσετε και να μοιραστείτε τις εμπειρίες, τους φόβους και τα συναισθήματα του. Όχι να κρίνετε και να συμβουλέψετε αλλά να ακούσετε αυτά που έχει να σας πει. Οι συμβουλές είναι αποτελεσματικές μόνο κατά το τέλος της συζήτησης - σαν μια μορφή κατακλείδας. 
3. Χρησιμοποιείστε διαφορετικές προσεγγίσεις. Για παράδειγμα αν δυσκολεύεται να σας μιλήσει για κάτι που έγινε στον παιδικό σταθμό σήμερα, επιλέξτε να κάνετε μαζί μια δραστηριότητα. Η έλλειψη βλεμματικής επαφής και η ζεστασιά που θα νιώσει δίπλα σας μπορεί να το βοηθήσει να ανοίξει το θέμα. 
4. Ενθαρρύνετε το να μιλήσει όταν το επιλέξει το ίδιο και όχι την ώρα που εσείς είστε διαθέσιμοι. Δώστε του τον χώρο και τον χρόνο που χρειάζεται. 
5. Η τεχνική "μερικά παιδιά" μπορεί να βοηθήσει σε περιπτώσεις που το παιδί δεν μπορεί να εκφράσει αυτό που νιώθει ή φοβάται να σας μιλήσει για κάποια του συμπεριφορά ή περιστατικό. Αρχίστε λέγοντας " μερικά παιδιά κάποιες φορές κάνουν κάτι που δεν είναι αποδεκτό αλλά όταν το μοιραστούν με την μαμά και τον μπαμπά τους, αυτοί εκτιμούν την ειλικρίνεια του και δεν το τιμωρούν..."
6. Βοηθήστε το να περιγράψει αυτό που νιώθει. Τα συναισθήματα είναι μια σύνθετη ψυχική διαδικασία και πολλά από αυτά το παιδί τα βιώνει για πρώτη φορά. Επιλέξτε λέξεις, βιβλία, παραμύθια, δικές σας εμπειρίες που μπορεί να το οδηγήσουν στην λεκτική έκφραση των πρωτόγνωρων συναισθημάτων του.
7. Προσπαθήστε να αποδεχθείτε τα αρνητικά του συναισθήματα όσο κι αν δεν θέλετε να το βλέπετε στεναχωρημένο. Με την αποφυγή το μόνο που θα καταφέρετε είναι να το κάνετε να αποφεύγει την συζήτηση μαζί σας κάθε φορά που βιώνει ένα αρνητικό συναίσθημα και πιθανότατα να το καταγράψει μέσα του σαν κάτι κακό που πρέπει να συμπιέζει και να απωθεί χωρίς να το εκδηλώνει. 
8. Μιλάτε συχνά μεταξύ σας για τα συναισθήματα σας - για το πως νιώθει ο καθένας σας σε διαφορετικά περιβάλλοντα και καταστάσεις. 
9. Βοηθήστε το να μάθει να εξωτερικεύει τα συναισθήματα του με αποδεχτούς και δημιουργικούς τρόπους όπως για παράδειγμα μέσα από την ζωγραφική, την μουσική, την γυμναστική κτλ. 
10. Δείξτε του ότι το συναισθάνεστε, τα καταλαβαίνετε και είστε δίπλα του - πάντα.