Πίνακες επιβράβευσης καλής συμπεριφοράς

"Πίνακες επιβραβεύσεων": 

Μια αποτελεσματική μέθοδος ενίσχυσης 

της αποδεκτής συμπεριφοράς των παιδιών σας.

Συμπεριφέρεται συχνά με αποδεχτούς τρόπους; Του το λέτε; 

Το επιβραβεύετε για την καλή του συμπεριφορά κι αν ναι με ποιόν τρόπο; 

Του δείχνεται την αγάπη και την τρυφερότητα σας κάθε φορά που είναι ήσυχο, υπάκουο και πειθαρχημένο ή εστιάζετε την προσοχή σας πάνω του μόνο όταν εκδηλώνει ανάρμοστες συμπεριφορές; 

Στους ευρύτερους κύκλους των κοινωνικών επιστημών, θεωρείτε πως η επιβράβευση στις υγιής συμπεριφορές των παιδιών μας είναι η βασική συνταγή για την επανάληψη τους. Ο τύπος της επιβράβευσης ασφαλώς ποικίλοι. Μπορεί να είναι ένα αυτοκόλλητο στον "πίνακα των επιβραβεύσεων" για την συγκεκριμένη επιτυχία του σε μια προβληματική μέχρι τότε συμπεριφορά, ενθαρρυντικά λόγια, ένα μικρό δωράκι ή κάποιο γλύκισμα, μια βόλτα στο πάρκο. Ωστόσο, για τους περισσότερους από εμάς, η καθημερινότητα είναι τόσο κοπιαστική που κάποιες από τις συμπεριφορές των παιδιών μας, περνούν απαρατήρητες. Ιδιαίτερα μάλιστα οι αποδεχτές τους συμπεριφορές που εδώ που τα λέμε, είναι και αθόρυβες (συνήθως εστιάζουμε την προσοχή μας πάνω τους όταν κάνουν φασαρία ή κάποια ζημιά).

Ο "πίνακας των επιβραβεύσεων". Τι είναι και πως μπορώ να τον κατασκευάσω; 

Οι περισσότερες προβληματικές/μη αποδεχτές συμπεριφορές των παιδιών απορρέουν από την προσπάθεια τους να τραβήξουν την προσοχή μας. Πασχίζουν για να μας κάνουν να ασχοληθούμε μαζί τους, να στρέψουμε το βλέμμα μας προς το μέρος τους... Έστω και για να τους βάλουμε τις φωνές. Ο γιος μου και η κόρη μου κάθε φορά που είμαι απασχολημένη, επιστρατεύουν τις δυνάμεις τους και ενωμένοι κατεδαφίζουν το σπίτι ή τσακώνονται για να με αναγκάσουν να εγκαταλείψω αυτό που κάνω. Με αυτό το σκεπτικό, δεν είναι καθόλου δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε πως, εστιάζοντας την προσοχή μας στις κοινωνικά αποδεχτές συμπεριφορές τους, και δίνοντας τους την αμέριστη προσοχή και αγάπη μας, έχουμε πολλές πιθανότητες να ηρεμήσουμε τόσο εμείς όσο και τα πιτσιρίκια μας.

Τι είναι;

Είναι μια εύκολη στην κατασκευή της μέθοδος, που ενισχύει την επανάληψη μιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς. Αν για παράδειγμα το παιδί σας έχει αρχίσει να μιλάει ανάρμοστα και να χρησιμοποιεί άσχημες λέξεις, ένας πίνακας επιβράβευσης θα σας φανεί ιδιαίτερα χρήσιμος στην τροποποίηση της ανάρμοστης αυτής συμπεριφοράς του. 

Καλό θα ήταν να θυμάστε πως οι πίνακες επιβραβεύσεων πρέπει να προσαρμόζονται στην ηλικία του παιδιού. Για παράδειγμα τα πολύ μικρά παιδιά ανταποκρίνονται καλύτερα σε απλούς πίνακες με ζωντανά και φωτεινά χρώματα ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά ενθουσιάζονται με σχέδια ή ζωγραφιές που κεντρίζουν την φαντασία τους ή που σχετίζονται με αγαπημένα τους ενδιαφέροντα και τηλεοπτικούς ήρωες.

Πώς κατασκευάζεται; 

Με απλά, καθημερινά υλικά που υπάρχουν στο σπίτι και βέβαια με πολύ φαντασία και αγάπη. Χαρτόνια, ψαλίδια, μαρκαδόροι, μαγνητάκια, αυτοκόλλητα, κορδέλες μεταξύ άλλων. Πάρτε ένα μεγάλο κομμάτι χαρτόνι, ζωγραφίστε μια σκάλα, ένα μονοπάτι ή τις ράγες ενός τρένου και καθορίστε την αρχή και το τέλος της διαδρομής προς τον στόχο. Επικαλεστείτε και την βοήθεια του παιδιού σας σε αυτήν την διαδικασία. Θα το διασκεδάσετε πολύ.

Αν πάλι αυτή η διαδικασία σας φαίνεται κουραστική και δύσκολη, μπορείτε να βρείτε έτοιμους πίνακες στο ίντερνετ που απλά θα χρειαστεί να τους τυπώσετε.  

Ανεβαίνω...Κατεβαίνω...

Η μέθοδος αυτή εστιάζεται σε δυο πράγματα: στην ενίσχυση της καλής συμπεριφοράς του παιδιού και στην τροποποίηση της προβληματικής του. Έτσι, όταν για παράδειγμα καταφέρει να μην πει καμιά άσχημη λεξούλα όλη μέρα, θα ανεβαίνει ένα σκαλοπάτι στον πίνακα επιβράβευσης. Αν πάλι δεν καταφέρει να διατηρήσει την καλή του συμπεριφορά τότε θα κατεβαίνει ένα σκαλοπατάκι. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί θα αρχίσει να αντιλαμβάνεται τις επιπτώσεις των πράξεων του και να μάχεται για την κατάρριψη του στόχου (να φτάσει στο τελευταίο σκαλοπατάκι της σκάλας). Τότε μόνο, θα απολαμβάνει κάποια επιβράβευση για την προσπάθεια του που θα έχετε βέβαια προσυμφωνήσει. 

Σε μεγαλύτερα παιδιά, ο πίνακας των επιβραβεύσεων μπορεί να έχει την μορφή ημερολογίου. Κάθε μέρα που θα πετυχαίνουν τον στόχο τους (την αποφυγή δηλαδή της προβληματικής συμπεριφοράς) θα κερδίζουν ένα αυτοκόλλητο στον πίνακα της επιβράβευσης για την ημέρα αυτή. Όταν θα συγκεντρώνουν 7 στην σειρά (όσες και οι μέρες της εβδομάδας) θα απολαμβάνουν το έπαθλο τους.  

Είδη επιβράβευσης

Τι είναι αυτό που θέλουν περισσότερο απ' όλα τα παιδιά; Μην βιαστείτε να απαντήσετε, γιατί συνήθως δεν είναι εκείνο το πανάκριβο παιχνίδι που τις προάλλες σας παρακαλούσαν να τους αγοράσετε. Πιστεύω, πως είναι πολύ πιο καθημερινά πράγματα και σίγουρα, ο χρόνος, η προσοχή και η αγάπη σας. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο, η επιβράβευση μπορεί να είναι χρόνος που θα περάσετε μαζί στις κούνιες, σε έναν παιδότοπο, στο σινεμά απολαμβάνοντας τα ποπ κόρν σας ή ένα παγωτό, μια μικρή συγκέντρωση των φίλων του στο σπίτι, βραδιά σινεμά κτλ. Ασφαλώς, γλυκάκια ή μικροδωράκια είναι αποδεχτές λύσεις. 

Μην το παρακάνετε. 

Είναι μερικά πράγματα που τα παιδιά σας πρέπει να τα κάνουν χωρίς να περιμένουν επιβράβευση. Μην το παρακάνετε λοιπόν επιβραβεύοντας συμπεριφορές που θεωρούνται δεδομένες γιατί θα κακομάθουν. Αντίθετα, επικεντρωθείτε σε συμπεριφορές που θέλετε να τροποποιήσετε γιατί θεωρούνται κοινωνικά μη αποδεχτές. Οι πίνακες των επιβραβεύσεων θα σας βοηθήσουν μετά βεβαιότητας να πετύχετε το στόχο σας, όποιος κι αν είναι αυτός.